با نویسنده مطلب آشنا شوید سکته گوش یکی از نادر اما بسیار مهم‌ترین اختلالات شنوایی است که می‌تواند در عرض چند ساعت، زندگی فرد را دچار تغییر اساسی کند. برخلاف بسیاری از مشکلات گوش که تدریجی ایجاد می‌شوند، سکته گوش ناگهانی، بدون هشدار و زمان‌محور است. هر دقیقه تأخیر در تشخیص و درمان می‌تواند به معنای کاهش شانس بازگشت شنوایی باشد.
آگاهی از روند درمان، طول دوره بهبودی و عوامل مؤثر بر آن، نه‌تنها اضطراب بیمار را کاهش می‌دهد، بلکه نقش مهمی در همکاری مؤثر با تیم درمانی دارد. این مقاله با هدف پاسخ جامع به تمام پرسش‌های بیماران و خانواده‌ها تدوین شده است.

سکته گوش (SSNHL) دقیقاً چیست؟

سکته گوش یا کاهش ناگهانی شنوایی حسی‌عصبی به کاهش حداقل ۳۰ دسی‌بل شنوایی در سه فرکانس متوالی گفته می‌شود که طی کمتر از ۷۲ ساعت اتفاق می‌افتد.
ویژگی‌های بالینی مهم
•    معمولاً یک‌طرفه است
•    اغلب بدون درد
•    ممکن است هنگام بیدار شدن از خواب احساس شود
•    گاهی با بسته شدن ناگهانی گوش اشتباه گرفته می‌شود

علائم همراه شایع

•    وزوز گوش (صدای زنگ، سوت یا خش‌خش)
•    احساس سنگینی یا پری گوش
•    سرگیجه، تهوع یا اختلال تعادل
•    کاهش درک گفتار، حتی اگر صدا شنیده شود
هشدار حیاتی: هر کاهش ناگهانی شنوایی، حتی بدون درد یا سرگیجه، باید سکته گوش فرض شود تا خلافش ثابت گردد.

علل سکته گوش | چرا این اتفاق می‌افتد؟

در بیش از ۷۰٪ موارد، علت دقیق مشخص نمی‌شود (ایدیوپاتیک)، اما مکانیسم‌های زیر بیشترین نقش را دارند:

۱. علل ویروسی

•    آسیب مستقیم ویروس به عصب شنوایی
•    فعال شدن مجدد ویروس‌های نهفته
•    التهاب حلزون گوش

۲. علل عروقی

•    کاهش ناگهانی خون‌رسانی به گوش داخلی
•    انسداد مویرگ‌ها
•    اسپاسم عروقی ناشی از استرس شدید

۳. بیماری‌های خودایمنی

•    حمله سیستم ایمنی به سلول‌های شنوایی
•    همراهی با بیماری‌هایی مانند لوپوس یا منیر

۴. عوامل مکانیکی و محیطی

•    ضربه صوتی شدید
•    تغییرات ناگهانی فشار (پرواز، غواصی)
•    ضربه به سر یا گردن
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
•    افراد بالای ۴۰ سال
•    بیماران دیابتی یا مبتلا به فشار خون
•    افراد با سابقه میگرن
•    مصرف‌کنندگان سیگار
•    افراد با استرس شغلی یا روانی شدید

تشخیص سکته گوش | زمان، کلید طلایی درمان

مراحل تشخیص استاندارد
1.    ادیومتری دقیق: تعیین میزان افت شنوایی
2.    معاینه کامل گوش و سیستم عصبی
3.    MRI با کنتراست:
o    رد تومور عصب شنوایی
o    بررسی سکته‌های مغزی کوچک
4.    آزمایش خون هدفمند:
o    بررسی عفونت‌ها
o    فاکتورهای خودایمنی و انعقادی

پروتکل درمانی سکته گوش (گام‌به‌گام)

🔴 فاز حاد | ۳ روز اول (حیاتی‌ترین مرحله)
هدف: کاهش التهاب، جلوگیری از آسیب دائمی
•    کورتون خوراکی با دوز بالا
•    یا تزریق کورتون داخل گوش (در صورت منع مصرف خوراکی)
•    داروهای ضدویروس در موارد مشکوک
•    استراحت و پرهیز از استرس
 موفقیت درمان در این مرحله بیشترین میزان را دارد.
🟠 فاز زیرحاد | هفته اول تا چهارم
هدف: بهبود گردش خون و ترمیم سلولی
•    داروهای بهبوددهنده خون‌رسانی
•    آنتی‌اکسیدان‌ها
•    اکسیژن‌درمانی هایپربار (در برخی بیماران)
•    پایش منظم شنوایی با ادیومتری
🟢 فاز مزمن | پس از یک ماه
هدف: تطابق مغز با وضعیت جدید شنوایی
•    توان‌بخشی شنوایی
•    مدیریت وزوز گوش
•    تمرینات تعادلی
•    تجویز سمعک در صورت نیاز

طول درمان سکته گوش چقدر است؟

بازه زمانی    وضعیت درمان
۷۲ ساعت اول    بیشترین شانس بهبودی
هفته ۱–۴    بازگشت تدریجی شنوایی
ماه ۲–۳    تثبیت نتیجه
بعد از ۳ ماه    وضعیت نهایی شنوایی
در برخی بیماران، بهبود تا ۶ ماه ادامه می‌یابد.

چه عواملی پیش‌آگهی را بهتر یا بدتر می‌کنند؟

عوامل بهبوددهنده
•    مراجعه سریع
•    سن پایین‌تر
•    کم‌شنوایی خفیف تا متوسط
•    نبود سرگیجه شدید
عوامل کاهش‌دهنده شانس بهبودی
•    تأخیر بیش از ۷ روز
•    دیابت کنترل‌نشده
•    کم‌شنوایی عمیق
•    وزوز گوش شدید و پایدار

باورهای نادرست درباره سکته گوش

❌ «خودبه‌خود خوب می‌شود»
❌ «جرم گوش است»
❌ «چند روز صبر می‌کنم ببینم بهتر می‌شود»
✅ حقیقت: هر تأخیر، شانس درمان را کم می‌کند.
نقش سبک زندگی در درمان و پیشگیری
•    کاهش مصرف نمک
•    نوشیدن آب کافی
•    ترک سیگار
•    خواب منظم
•    کنترل استرس
•    پرهیز از هدفون با صدای بلند

آیا می‌توان از سکته گوش پیشگیری کرد؟

در همه موارد نه، اما با:
•    کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
•    مدیریت استرس
•    محافظت از گوش در برابر صدا
می‌توان خطر را کاهش داد.
سکته گوش یک اورژانس واقعی اما قابل درمان است؛ به شرط آنکه به‌موقع تشخیص داده شود. درمان زودهنگام، پیگیری منظم و توان‌بخشی اصولی می‌توانند شنوایی و کیفیت زندگی بیمار را تا حد زیادی بازگردانند.
پیام کلیدی:
اگر شنوایی ناگهان کم شد، حتی برای چند ساعت، منتظر نمانید.
تذکر مهم: این مقاله صرفاً جنبه آموزشی دارد و جایگزین نظر پزشک متخصص نیست. در صورت کاهش ناگهانی شنوایی، فوراً به مراکز تخصصی مراجعه کنید.